Editorial

કૌન બનેગા મુખ્ય પ્રધાન !

રાજ્યમાં વિધાનસભા ચૂંટણી પછી મુખ્ય પ્રધાન કયા પક્ષના બનશે, એ મુદ્દે ભાજપ અને શિવસેના વચ્ચે તાણ સતત વધતી જાય છે. એક તરફ શિવસેના દાવો કરી રહી છે કે ચૂંટણી પછી મુખ્ય પ્રધાનપદ એમને મળશે. લોકસભાની ચૂંટણી વખતે ભાજપ સાથે ગઠબંધનના સમયે જ અમિત શાહ - દેવેન્દ્ર ફડણવીસ અને ઉદ્ધવ ઠાકરે વચ્ચે આ બાબત સમજૂતી થઈ છે, એમ કહે છે. જ્યારે ભાજપના નેતાઓ સતત નિવેદન કરી રહ્યાં છે કે મુખ્ય પ્રધાન તો ભાજપના જ હશે. હાલમાં જ મળેલી ભાજપની કારોબારીની બેઠક પછી ફડણવીસના નિકટના પ્રધાન ગિરીશ મહાજને કરેલા નિવેદન પછી ઉદ્ધવ ઠાકરેએ આકરા પ્રત્યાઘાત આપ્યા છે. ઉદ્ધવે મહાજનનું નામ લીધા વિના કહ્યું છે કે આ વિશે પહેલાં જ નક્કી થઈ ગયું છે અને કોઈએ તેમાં `ચંચુપાત' કરવાની જરૂર નથી. હવે ઉદ્ધવ ઠાકરે આ વિષયમાં નિવેદનો કરનારા ભાજપ નેતાઓની ફરિયાદ અમિત શાહને કરવાના છે અને શિવસેના-ભાજપ ગઠબંધનમાં તડ પાડવાના પ્રયાસ કરી રહેલા નેતાઓ વિરુદ્ધ કાર્યવાહી કરવાની માગ કરશે. વાસ્તવમાં આ સમગ્ર પ્રકરણ `ભેંસ ભાગોળે, છાશ છાગોળે અને ઘરમાં ધમાધમ' જેવું છે. મહારાષ્ટ્ર વિધાનસભા ચૂંટણીને ભલે હવે ગણતરીના મહિનાઓ બાકી હોય પણ અત્યારથી મુખ્ય પ્રધાનને લઈ ખેંચતાણ ઊભી થાય એ યુતિ માટે શુભ સંકેત નથી.

વાસ્તવમાં કોઈ પણ પક્ષનો નેતા હોય કે કાર્યકર્તા - પોતાના પક્ષના જ મુખ્ય પ્રધાન બને એવી આશા રાખતો હોય તો તેમાં કંઈ ખોટું નથી. ચૂંટણીમાં ગઠબંધન હોય ત્યારે જે પક્ષને વધુ બેઠકો મળે તેના જ મુખ્ય પ્રધાન હોય છે, પરંતુ શિવસેનાનો દાવો માનીએ તો મુખ્ય પ્રધાનપદની સમજૂતી અગાઉથી થઈ ગઈ છે. આવી સ્થિતિમાં ભાજપ મોવડીમંડળ જ સ્પષ્ટતા કરી શકે કે આવી કોઈ સમજૂતી ભાજપ અને શિવસેના વચ્ચે થઈ છે ખરી? આ ઉપરાંત લોકસભાની ચૂંટણીનાં પરિણામો પછી આંકડાઓની સમીક્ષા કરીએ તો શિવસેના કરતાં ભાજપને મળેલા મતોની ટકાવારી વધુ છે. હવે તેના આધારે બન્ને પક્ષો વચ્ચે બેઠકોની વહેંચણી થાય અને ચૂંટણી પછી કોને વધારે બેઠકો મળે છે તેના પછી જ મુખ્ય પ્રધાન અંગેનો નિર્ણય લઈ શકાય.

રાજકીય કર્તવ્યોનો વિચાર કરીએ તો પ્રમોદ મહાજન, ગોપીનાથ મુંડે જેવા ધુરંધરો નહીં હોવા છતાં ફડણવીસે જિલ્લા પરિષદો, પંચાયત સમિતિ, ગ્રામ પંચાયત, મહાનગરપાલિકા ચૂંટણીમાં ભાજપને સફળતા અપાવી છે. લોકસભાની ચૂંટણીમાં એકલા હાથે સફળતા અપાવી હતી. એક મરાઠા - લાખ મરાઠા ઘોષણાને લઈ તૈયાર થયેલા સ્ફોટક રાજકીય બૉમ્બને સિફતથી નકામો કરી દેવાનું કૌશલ્ય તેમણે દાખવ્યું છે. દરેક પદ પર તેમણે કર્તવ્યની છાપ ઊપસાવી છે. અવાજ બુલંદ રાખીને ત્રણ ભાષામાં કડકડાટ ભાષણ આપવાનો તેમનો અભિગમ ખરેખર આશ્ચર્ય પમાડનારો છે. એક વહીવટકર્તા તરીકે તેમણે નામના મેળવી છે. શિવસેના સાથે તાણભર્યા સંબંધો હતા ત્યારે સંયમ જાળવવો, વિરોધીઓ માટે બુલડોઝર જેવી આક્રમકતા ધરાવતા અને `િમસ્ટર ક્લીન'ની છબી ધરાવતા ફડણવીસ વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ભાજપને લોકસભા જેવી ઝળહળતી સફળતા અપાવશે તો મહારાષ્ટ્રના ભાવિ મુખ્ય પ્રધાન તેઓ જ હશે.

શિવસેના માટે એ બહેતર ગણાશે કે મહારાષ્ટ્ર વિધાનસભાની ચૂંટણી યોજાય અને તેનાં પરિણામો જાહેર થાય ત્યાં સુધી તેણે રાહ જોવી રહી. ચૂંટણી યોજાયા અગાઉ જ મુખ્ય પ્રધાનપદ માટેનો દાવો કરવાનું ઉચિત નથી. આ મુદ્દે સમજૂતી થઈ ગઈ હોવાની વાત આપણને ગળે નહીં ઊતરે, સિવાય કે ભારતીય જનતા પક્ષ તરફથી આ વિશે ચોક્કસ સ્પષ્ટતા કરાય. તેથી હાલ તો ભાજપ-સેના યુતિને લોકસભાની જેમ જ વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં જ્વલંત વિજય સાંપડે એ બાબત પર શિવસેનાએ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું રહ્યું.

વિશ્વની શાંતિ જોખમમાં

અમેરિકા અને ઇરાન વચ્ચે વધતો જતો સંઘર્ષ પશ્ચિમ એશિયા અને સંપૂર્ણ દુનિયા માટે સંકટનું કારણ છે. બંને દેશ અત્યારે શાંતિ અને નરમી બતાવે તો જ મામલો વણસે નહીં એવી આશા રાખી શકાય. અમેરિકાએ પોતાનું એક ડ્રોન વિમાન ઇરાને તોડી પાડયા પછી ઇરાન પર વધુ આકરા પ્રતિબંધ મૂકવાની ઘોષણા સાથે જ તેના પર સાયબર હુમલા પણ શરૂ કરી દીધા છે. અમેરિકાના આક્રમક વલણના જવાબમાં ઇરાન પણ આક્રમકતા દાખવી સમસ્યા વણસાવવા લાગ્યું છે. તેણે અમેરિકા દ્વારા અપાતી ચેતવણીઓના જવાબમાં એમ કહ્યું છે કે તે પોતાના અણુ કાર્યક્રમને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તર પર નક્કી કરેલી સીમાથી આગળ લઈ જશે. આ પ્રકારની ધમકીઓ તાણ વધારનારી છે. ઇરાન પોતાની નબળી આર્થિક સ્થિતિની ઉપેક્ષા કરી ટકરાવ શા માટે માગે છે? 2015માં ઇરાન સાથે થયેલી અણુસમજૂતીથી ટ્રમ્પે અમેરિકાને બહાર રાખ્યું, તે પછી ઇરાને અણુસત્તા બનવાનો દૃઢ નિર્ણય કર્યો. અમેરિકાના પ્રમુખનું કહેવું છે કે ઇરાન સમૃદ્ધ રાષ્ટ્ર બને તો વાંધો નથી, પરંતુ તે અણુ હથિયારોથી સજ્જ થવા માગે તો તે ચલાવી નહીં લેવાય.

આજે ઈસ્લામી જગતની જે સ્થિતિ છે અને ઇરાન જે પ્રકારે ગેરજવાબદાર વ્યવહાર કરવાની સાથે આતંકવાદી તત્ત્વોને ખુલ્લી મદદ કરે છે તેથી ઇરાન અણુસત્તા બને તે વિશ્વ સમુદાયની શાંતિના હિતમાં નથી. વિશ્વ સમુદાય એમ પણ નહીં ઈચ્છે કે અમેરિકા ઇરાન સાથે સંઘર્ષમાં ઊતરીને શાંતિ સામે જોખમ ઊભું કરે. પશ્ચિમ એશિયાની સ્થિતિ બગડવાનું વાસ્તવમાં ખુદ અમેરિકાને યાદ હોવું જોઈએ કે ભૂતકાળમાં તેણે ખોટાં પગલાં ભરીને પશ્ચિમ એશિયાને કેવી રીતે અસ્થિરતા અને અરાજકતામાં ધકેલી દીધું હતું. અમેરિકાએ ઇરાકવાળી ભૂલ ઇરાનમાં નહીં કરવી જોઈએ. કેટલાક દેશ ઇરાનને અમેરિકા વિરુદ્ધ ઉશ્કેરવા લાગ્યા છે, પરંતુ સમયની માગ એ છે કે જે દેશો ટકરાવ ટાળવા અને મંત્રણાથી સમાધાન કરવા ઉપર ભાર મૂકી રહ્યા છે તેમની વાત સાંભળે.

જ્યાં સુધી ભારતનો સવાલ છે તો તેને ઇરાનથી ક્રૂડ અૉઈલ આયાત કરવાનું બંધ કરી સહન કરવું પડી રહ્યું છે. હવે ઇરાન પરથી હવાઈસીમા સ્થગિત કરવાનું આર્થિક નુકસાન પણ તેને થશે અને ક્રૂડ અૉઈલના ભાવમાં પણ ભારે વધારો થશે. ઇરાનમાં ભારતનું હિત છે કારણ કે ભારતની સૌથી મોટી ચિંતા અખાત વિસ્તારમાં કામ કરી રહેલા એંસી લાખ ભારતીયોની સુરક્ષા સાથે પણ સંકળાયેલી છે. તેને લઈ ભારત સરકાર માટે આવશ્યક બની જાય છે કે તે પશ્ચિમ એશિયામાં યુદ્ધની સ્થિતિ ટાળે. અમેરિકા અને ઇરાનમાં ટકરાવથી વિશ્વનાં અર્થતંત્ર સમક્ષ નવાં સંકટો પણ ઊભાં થશે.