Editorial

મમતા દીદી વિરુદ્ધ બળવો

પશ્ચિમ બંગાળના પરિવહન પ્રધાન સુવેન્દ્ર અધિકારીએ પોતાના પદ પરથી રાજીનામું આપીને ખળભળાટ મચાવી દીધો છે. રાજ્યની મમતા બેનરજીની તૃણમુલ સરકાર માટે આને જબરદસ્ત આંચકો માનવામાં આવે છે કેમ કે સુવેન્દ્ર અધિકારી કૂચબિહાર અને આસપાસ જિલ્લામાં લોકપ્રિય અને પ્રભાવશાળી નેતા ગણાય છે. એવી અટકળો વ્યક્ત કરાઈ રહી છે કે, આવતા વર્ષે યોજાનારી રાજ્ય વિધાનસભાની ચૂંટણી પહેલા તેઓ ભાજપમાં જોડાશે. આવું થયું તો મમતાનો સાથ છોડીને ભાજપની છાવણીમાં જનારા તૃણમુલ કૉંગ્રેસના બીજા કદાવર નેતા હશે. આ પહેલા એક કાળે મમતાના જમણા હાથ સમા નેતા મુકુલ રૉય તૃણમુલ છોડી ભાજપમાં જોડાયા ત્યારે પણ મમતાને આવો જ આંચકો લાગ્યો હતો. રૉયે પશ્ચિમ બંગાળમાં ભાજપનો સમર્થક વર્ગ વધારવામાં ભજવેલી વ્યૂહત્મક ભૂમિકા પુરવાર થઈ છે.

2019ની લોકસભાની ચૂંટણીઓમાં રાજ્યમાં ભાજપને મળેલી નોંધપાત્ર સફળતાને પગલે ભલભલા રાજનીતિક પંડિતોના ગણિત ઊંધા વળી ગયા હતા. હવે સુવેન્દ્ર અધિકારીના બળવાથી આગામી વિધાનસભા ચૂંટણીઓ પર શી અસર પડશે એ અત્યારથી કહેવું બહુ વહેલું ગણાશે, પણ એટલું નક્કી કે રાજ્યમાં ભાજપનો દેખાવ વધુ બહેતર રહેશે. વિધાનસભા કાર્યકાળ પૂરો થવામાં હવે થોડાક મહિનાનો સમય બાકી રહી ગયો છે અને આ દરમિયાન વધુ સભ્યો મમતાનો સાથ છોડી શકે છે. મમતાની કાર્યપ્રણાલીની વિરુદ્ધ તેમના પક્ષની અંદર અસંતોષનો જ્વાળામુખી ઉકળી રહ્યો હોય એવું લાગે છે. આના માટે અનેક રાજકીય વિશ્લેષકો મમતાના ભત્રીજા પ્રેમ કે મોહને કારણ ગણાવી રહ્યા છે. સુવેન્દ્ર અધિકારી ખુદને પક્ષમાં ઉપેક્ષિત મહેસૂસ કરી રહ્યા હતા અને છેલ્લા કેટલાક મહિનાથી તેમણે મમતાથી અંતર વધારવાનું શરુ કરી દીધું હતું અને થોડા સમય પહેલા સંમેલનો યોજી સંદેશ આપી રહ્યા કે મમતાના નેતૃત્વથી તે તેઓ નાખુશ છે.

તેમણે જેટલા પણ સંમેલન કર્યા તેમાં એકમાં પણ મમતાની તસવીર અને તૃણમુલ કૉંગ્રેસ પક્ષના ચિહ્નનો ઉપયોગ કર્યો નહોતો. આ સંમેલનમાં તેમના સમર્થકો સૂત્રો પોકારી રહ્યા હતા કે `આમરા દાદેર અનુગામી' અર્થાત્ `અમે દાદાની સાથે છીએ' સુવેન્દ્રે છેલ્લા બે મહિનાથી પ્રધાનમંડળની બેઠકમાં ભાગ પણ નહતો લીધો. જોકે મમતા પણ સજાગ છે, કારણકે તેઓ સંઘર્ષ કરી આગળ વધી નેતા બન્યાં છે. તેઓ આ બધાથી વાકેફ ન હોય એ શક્ય નથી. તેમણે પોતાના પક્ષાના રાજનીતિક ફલકને વિસ્તારવા માટે સમાન વિચારધારા ધરાવતા અન્ય રાજકીય પક્ષો સાથે સહયોગ કરવાની નીતિથી અપનાવી આગળ વધવાનું શરુ કરી દીધું છે. તૃણમુલ કૉંગ્રેસમાંથી વધુ નેતાઓ ભાજપમાં જોડાઈ શકે છે. આ જ કારણે મમતાએ બંગાળી રાષ્ટ્રવાદની ચર્ચા સપાટી પર લાવવાનું શરૂ કરી દીધું છે. ગઈ લોકસભા ચૂંટણીમાં એ તો સ્પષ્ટ થઈ ગયું છે કે રાજ્યમાં મુખ્ય વિપક્ષ ભાજપ જ છે અને ડાબેરીઓ તેમજ કૉંગ્રેસ હાંસિયામાં ધકેલાઈ ગયા છે. આ પડકારને મમતા કેવી રીતે પહોંચી વળે છે તે જોવાનું રસપ્રદ થઈ રહેશે. જોકે એટલું નિશ્ચિત છે કે તેમના પક્ષમાં બળવાના બ્યુગલ વાગી ચૂક્યા છે. આ ચૂંટણી લોકસભાની નહીં પણ વિધાનસભાની છે અને રાજ્યમાં ભાજપ પાસે મમતાનો વિકલ્પ બને એવા નેતા નથી. આ બધાં પરિબળો જોતાં પશ્ચિમ બંગાળનો રાજનીતિક સંઘર્ષ રસપ્રદ બનશે એમાં શંકા નથી.

મહારાષ્ટ્ર સરકારને લપડાક

અભિનેત્રી કંગના રાણાવતના વાંદરા પાલી હિલના બંગલા પર સપ્ટેમ્બરમાં ઉતાવળે તોડકામ કાર્યવાહી કરવાનું મુંબઈ મહાનગરપાલિકાને ભારે પડયું છે. `પાલિકાની આ કાર્યવાહી કાયદેસર પ્રક્રિયાનું પાલન નહીં કરતા કિન્નાખોરીપૂર્વક કરવામાં આવી છે' એવું ગંભીર નિરીક્ષણ કરી મુંબઈ હાઈકોર્ટે આ કાર્યવાહીને ગેરકાયદે ઠેરવી છે. તેમજ કંગનાને બજાવેલી નોટિસ અને ત્યાર પછી જારી કરવામાં આવેલો તોડકામનો આદેશ પણ ગેરકાયદે ઠેરવી રદબાતલ કર્યો છે, એટલું જ નહીં આ અનધિકૃત કાર્યવાહીથી કંગનાને થયેલા નુકસાનની ભરપાઈ કરવાનો આદેશ પણ પાલિકાને આપ્યો છે. કોર્ટે ટિપ્પણી કરી છે કે કોઈપણ નાગરિકે વ્યક્તિગતરીતે બેજવાબદાર નિવેદન કરે તો એના પ્રત્યે સરકારે દુર્લક્ષ કરવું ઉચિત હોય છે, આવી વ્યક્તિના વિરોધમાં સરકાર કે સરકારી તંત્ર કાયદાની લક્ષ્મણરેખા બહાર જઈને કાર્યવાહી કરી ન શકે. કોઈપણ પરિસ્થિતિમાં સત્તાના જોરે અને સત્તાનો દુરોપયોગ કરીને કોઈ વ્યક્તિ કે તેની માલમત્તાને નુકસાન પહોંચાડનારી કાર્યવાહી સરકારી તંત્ર કરી શકે નહીં. આવી કાર્યવાહીઓ કાયદાના મૂળ તત્ત્વોથી વિપરિત હોય છે તે હવે હાઈકોર્ટના ચુકાદાથી સ્પષ્ટ થઈ ગયું છે.

દરમિયાન આર્કિટેકટ અન્વય નાઈકને આત્મહત્યા માટે પ્રવૃત્ત કર્યાના કહેવાતા મામલામાં પત્રકાર અર્ણબ ગોસ્વામીના અગોતરા જામીનની મુદ્દત સુપ્રીમ કોર્ટે ચાર અઠવાડિયા માટે વધારી આપી છે. મહારાષ્ટ્ર પોલીસે ગોસ્વામીની વિરુદ્ધ નોંધેલા ગુનામાં પ્રથમ દૃષ્ટિએ આરોપ સિદ્ધિ નહીં થતો હોવાથી હાઈકોર્ટ અને નીચલી કોર્ટે ફોજદારી કાયદાનો દુરુપયોગ ટાળવો જોઈએ એમ પણ કોર્ટે નોંધ્યું છે. કોર્ટે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે કોઈનું પણ વ્યક્તિગત સ્વાતંત્ર્ય એક દિવસ માટે પણ છીનવું લેવું ભૂલ ભરેલું છે. ગોસ્વામી સામે દાખલ કરવામાં આવેલા ગુનામાં આરોપ સિદ્ધ થતો નથી, એમ સુપ્રીમ કોર્ટે ચુકાદામાં જણાવ્યું છે.

વાસ્તવમાં કંગના રનૌત અને અર્ણબ ગોસ્વામીના મામલામાં જે પગલાં લેવાયાં છે તેમાં સરકારનો પૂર્વગ્રહ સ્પષ્ટ દેખાય છે. બંધારણમાં વાણી અને અભિવ્યક્તિની સ્વતંત્રતાની જોગવાઈ છે અને મહારાષ્ટ્રમાં જે કંઈ થયું તે આ સ્વતંત્રતાનું ગળું ઘોંટવાનો

પ્રયાસ હતો, જે ન્યાયતંત્રના હસ્તક્ષેપથી અત્યારે તો નિષ્ફળ રહ્યો છે. સરકારે બન્ને પ્રકરણમાં કાયદાના દાયરાની બહાર જઈ જઈ કાર્યવાહી કરી છે એ જ દાખવે છે કે સરકાર પોતાના વિરોધીઓ સાથે હિસાબ ચૂકતે કરવામાં આગળ પાછળ જોતી નથી. હવે વિના વિલંબે કંગનાના બંગલા પર થયેલી તોડફોડને કારણે થયેલા નુકસાનનો અંદાજ કાઢી ભરપાઈ કરે અને અર્ણબ ગોસ્વામી વિરુદ્ધનો કેસ પાછો ખેંચી લઈ ભૂલ સુધારી લેશે તો આ પ્રકરણમાં તેને ખરડાયેલી છબી, ગુમાવેલી પ્રતિષ્ઠાને કંઈક રાહત મળશે.