Editorial

સામૂહિક પરિવર્તન : પ્રયોગ ફળશે ?

ગુજરાતમાં ભાજપ સરકારમાં સંપૂર્ણ પરિવર્તન થયા પછી `નો રિપીટ'ના પ્રયોગની સફળતા ઉપર ભાજપ અને વિપક્ષોની સાથે જનતાની પણ નજર છે. મુખ્ય પ્રધાન સહિત લગભગ તમામ પ્રધાનો `નવા' છે. સરકારી કામકાજ અને શૈલીથી પરિચિત નથી ત્યારે શાસન - અમલદારી સત્તાથી ચાલશે એવી ધારણા છે. અલબત્ત, અમલદારોની પસંદગી અને નિમણૂક કેન્દ્ર દ્વારા થાય છે. વડા પ્રધાન મોદી જાણે છે કે આ પ્રયોગની સફળતા માટે જવાબદારી એમની છે, કસોટી એમની છે, પણ એમણે નવી-યુવા નેતાગીરીને આગલી હરોળમાં લાવવાની શરૂઆત મહારાષ્ટ્રથી કરી છે. તાજેતરમાં મુખ્ય પ્રધાનો ત્રણ રાજ્યોમાં બદલવામાં આવ્યા છે જ્યારે ગુજરાતમાં ભાજપ સરકારનો સમૂળગો કાયાપલટ છે તેથી વિધાનસભાની ચૂંટણી સુધીમાં લોકોને પરિવર્તનની ખાતરી કરાવવી પડશે. આ સાથે જ ભાજપમાં નારાજ નેતાઓ નુકસાન કરે નહીં તેની તકેદારી રાખવી પડશે.

ગુજરાત ભાજપ માટે પ્રયોગશાળા છે એમ વધુ એકવાર પૂરવાર થયું છે. ભાજપના શાસકીય ઇતિહાસમાં પહેલીવાર નેતૃત્વ પરિવર્તન સાથે નવા ચહેરાઓના પ્રધાનમંડળની રચના થઈ છે, જેમાં આગલી સરકારના એકપણ પ્રધાનને સ્થાન અપાયું નથી. કોરોના મહામારીથી મોદી સરકાર કે રાજ્યોની ભાજપ સરકાર સામે થોડી ઘણી `એન્ટી ઇન્કમબન્સી' છે, એને ખાળવા રાજ્યોમાં નેતૃત્વ પરિવર્તન શરૂ થયું છે. ગુજરાતમાં `નો રિપીટ' થિયરી સામે આંતરિક અસંતોષ જણાયો, શપથવિધિ ઠેલવી પડી છતાં ભાજપની શીર્ષ નેતાગીરી, મોદી-શાહની જોડી મક્કમતાથી અડગ રહી છે. અસંતોષ ઠારી દેવાયો છે અથવા તો તેને ગણકાર્યા વિના મોવડીમંડળ આગળ વધી રહ્યું છે. રૂપાણી કે નીતિન પટેલના જૂથમાં જેમને અવગણવામાં આવ્યા છે તેઓ નારાજ તો છે છતાં મોવડીમંડળ પ્રજા સમક્ષ નવા ચહેરા રજૂ કરીને નવા નેતૃત્વને વિકસાવવા માગે છે એવું સ્પષ્ટ થાય છે.

ગુજરાતને લાગે-વળગે છે ત્યાં સુધી જ્ઞાતિ અને પ્રદેશને પ્રતિનિધિત્વ આપવામાં સમતુલા જાળવવાનો પ્રયાસ કરાયો છે. સૌથી વધુ પટેલ અને ઓબીસીને પ્રતિનિધિત્વ મળ્યું છે. આઠ પટેલ અને છ ઓબીસી પ્રધાન છે. આ રીતે સૌથી મોટી બે `વોટ બૅન્ક'ને ધ્યાને લેવાઈ છે. એ પછી આદિવાસીઓને અને અન્યોને સ્થાન અપાયું છે. ભરૂચ અને કચ્છ જિલ્લાને સ્થાન નથી મળ્યું. જોકે કચ્છનાં નીમાબેન આચાર્યને કાર્યકારી સ્પીકર બનાવાયાં છે. સૌરાષ્ટ્રની વાત કરીએ તો સાત ધારાસભ્યોને સ્થાન મળ્યું છે. જેમાં જીતુભાઈ વાઘાણી, સી આર મકવાણા, રાઘવજી પટેલ, અરાવિંદ રૈયાણી, બ્રિજેશ મેરજા, કિરીટાસિંહ રાણા, દેવા માલમનો સમાવેશ થાય છે અને એમાંથી ત્રણ કૅબિનેટમાં છે અને ચારને રાજ્યકક્ષાના પ્રધાનો બનાવાયા છે પણ વિજયભાઈ રૂપાણીના ગૃહ જિલ્લામાંથી રાજકોટના ધારાસભ્ય રૈયાણીને જ સ્થાન મળ્યું છે. મંત્રીમંડળમાં સિનિયોરિટીના આધારે પૂર્વ સ્પીકર રાજેન્દ્ર ત્રિવેદીને નંબર બેનું સ્થાન અપાયું છે પણ દક્ષિણ ગુજરાતના કનુભાઈ દેસાઈને મહત્ત્વનું નાણાખાતું આપી આશ્ચર્ય સર્જ્યું છે. નવા પ્રધાનમંડળ સમક્ષ ઓછા સમયમાં સારાં કામ કરવાનો પડકાર છે અને એ સહેલું નથી. ભાજપ `નો રિપીટ' થિયરી હવે ધારાસભામાં ટિકિટ ફાળવવામાં અપનાવશે એ નિશ્ચિત જણાય છે પણ આ નેતૃત્વ પરિવર્તન અને `નો રિપીટ'નો પ્રયોગ સફળ કેટલો થશે એનો જવાબ વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં મળશે.

મહામાનવ મોદી

સ્વાતંત્ર્ય મળ્યા પછી જન્મેલા પ્રથમ વડા પ્રધાન, અટલ બિહારી વાજપેયી સિવાય સતત બીજી વખત વડા પ્રધાનપદના શપથ લેનારા ભારતીય જનતા પક્ષના બીજા નેતા અને સતત બે વખત સ્પષ્ટ બહુમતી સાથે સત્તા સ્થાપન કરનારા પ્રથમ બિનકૉંગ્રેસી નેતા અને દેશવિદેશમાં જેમનું નામ ભારત સાથે ગાજે છે એવા વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીનો એકોતેરમો જન્મદિન દેશભરમાં સાદાઈથી પણ ઉત્સાહથી ઊજવવામાં આવ્યો. અૉક્ટોબરમાં મોદીની રાજકીય કારકિર્દીનાં વીસ વર્ષ પૂર્ણ થવાનાં છે. કોરોના હોય કે બીજી કોઈ ગંભીર પરિસ્થિતિ, તેમાંથી આશાનું કિરણ શોધવું એ તેમના વ્યક્તિત્વનું અનોખું પાસું છે. આપત્તિ, સંકટનું અવસરમાં રૂપાંતર કરવાની હથોટી તેમની પાસે છે.

નરેન્દ્ર મોદી એકમાત્ર એવા નેતા છે, જેમણે આમજનતા સાથે ફક્ત રાજકીય સબંધ જ નહીં, પણ ભાવનાત્મક સબંધ પણ સ્થાપિત કર્યો છે. મોદી ફક્ત ભારતના વડા પ્રધાન જ નહીં, પણ જનહિતના મુદ્દા ઉઠાવતા અને જનસહયોગથી તેનો ઉકેલ લાવનારા સમાજ સુધારક પણ છે. તેમનું સમગ્ર સાર્વજનિક જીવન બેદાગ અને નિષ્કલંક રહ્યંy છે. તેઓ એક રાજર્ષિ જેવા છે, જે સદૈવ સમાજના ઉત્થાન અને દેશના કલ્યાણ પ્રતિ પૂર્ણ રૂપથી સમર્પિત રહે છે.

શું દેશવાસીઓએ ક્યારે કલ્પના પણ કરી હતી કે કલમ-370 અને 35-એ રદબાતલ થઈ શકે છે? મોદીની દૃઢ ઈચ્છાશક્તિથી આ સંભવ બન્યું છે, આતંકવાદને લઈ પૂર્વવર્તી સરકારો કોઈ નિર્ણાયક નિર્ણય લઈ શકતી ન હતી, પરંતુ મોદીએ સર્જિકલ સ્ટ્રાઈક અને ઍર સ્ટ્રાઈકથી દુનિયાને કડક સંદેશ આપીને જણાવ્યું કે ભારત હવે શક્તિમાન છે અને પોતાની સરહદો અને નાગરિકોની સુરક્ષા માટે તે કોઈ પણ પગલું ભરી શકે છે. આનું પરિણામ એ છે કે છેલ્લાં સાત વર્ષોમાં દેશમાં આતંકવાદી ઘટનાઓમાં ભારે ઘટાડો થયો છે.

મોદીએ રાજકીય કાર્યસંસ્કૃતિની કાયા જ બદલી નાખી છે, ભારતીય રાજનીતિને પરિવારવાદ અને તુષ્ટિકરણના દાનવથી મુક્તિ અપાવી છે, યોજનાઓનાં સમયબદ્ધ અમલ માટે નિર્ણાયક પહેલ કરી છે. ત્વરિત નિર્ણય લેવો એ તેમની ખૂબી છે પછી વાત મેઈડ ઈન ઈન્ડિયા વૅક્સિનની હોય કે મેડિકલ અૉક્સિજનની કે પછી સક્રિય વિદેશ નીતિ કે આતંક વિરુદ્ધ આવશ્યક પ્રહાર.

ભારત સ્વાતંત્ર્યનો અમૃત મહોત્સવ મનાવી રહ્યું છે. આ ઉત્સવ પ્રસંગે નરેન્દ્ર મોદીએ ઘોષિત કરેલી અનેક યોજનાઓ દેશને નવી દિશા આપનારી ઠરશે. મોદીની અસાધારણ વકતૃત્વશક્તિ, વ્યક્તિત્વ, ધ્યાનાકર્ષક છબી, સ્પષ્ટ દૂરદૃષ્ટિ, અનુશાસિત જીવન, ધૈર્યશીલતા, નેતૃત્વ કુશળતા, વિનમ્રતા અને દેશ તેમ જ નાગરિકો માટે કંઈ પણ કરી છૂટવાની પ્રેરણાના પર્યાય છે. મોદીનું એકમાત્ર લક્ષ્ય ભારતને વિશ્વગુરુના પદ પર પ્રતિષ્ઠિત કરવાનું છે. આ લક્ષ્યપૂર્તિમાં યોગદાન આપવાનો પ્રજાનો નિર્ધાર એમના જન્મદિનને લોકઉત્સવ બનાવી શકે છે.