92મા વર્ષના પ્રારંભે...
આપનું પ્રિય ‘જન્મભૂમિ’ શતાબ્દી ભણી આગળ વધી રહ્યું છે. પ્રકાશનના
92મા વર્ષમાં પ્રવેશ કરે છે ત્યારે સુજ્ઞ સહયાત્રી વાચકોનું અભિવાદન કરતાં ગૌરવ અનુભવે
છે. વીતેલા વર્ષમાં દેશકાળની સ્થિતિમાં પરિવર્તન આવ્યું છે. સુવર્ણ યુગમાં ગંભીર પડકાર
અને કસોટીમાં આપણે પાર ઊતર્યા છીએ અને વિકાસયાત્રા ગતિમાન બની છે. દુશ્મનના પડકારને
મારી હટાવવાનું આસાન છે પણ સ્વદેશી રાજકીય વિપક્ષો હવે વિરોધપક્ષોની ભૂમિકામાં છે અને
રાજકારણ - રાષ્ટ્રકારણ વચ્ચેની લક્ષ્મણરેખા ભૂલ્યા છે ત્યારે જનતાની જવાબદારી વધી છે!
વીતેલા વર્ષ દરમિયાન કેન્દ્રમાં એનડીએ મોદી સરકાર અને રાજ્ય સરકારોને અસ્થિર કરવાના
પ્રયાસ નિષ્ફળ ગયા છે. લોકસભામાં ભાજપ - એનડીએનું સંખ્યાબળ ઘટતાં વિરોધપક્ષોને શાસન
પલટાની આશા હતી પણ વડા પ્રધાનની નિયત અને નિષ્ઠા, દૃઢ નિર્ણય શક્તિ સાથે સૌને વિશ્વાસમાં
લેવાની નીતિના કારણે વિરોધપક્ષોને નિરાશા મળી છે તેથી હવે ધૂંધવાઈ રહ્યા છે અને દેશની
સલામતી અંગે શંકા સાથે વિવાદ સર્જી રહ્યા છે. આ સંજોગોમાં રાજતંત્ર અને અર્થતંત્રની
સમતુલા જાળવીને વડા પ્રધાન મોદીએ લોકતંત્રની સફળતા - સિદ્ધિની ખાતરી દુનિયાને કરાવી
છે. ભારતીય અર્થતંત્રનું - ઉચ્ચ સ્થાન ગતિશીલ વિકાસથી - પ્રાપ્ત થયું છે. હવે સંરક્ષણ
અને અર્થતંત્રની સિદ્ધિ પછી સામાજિક સમરસતા - એકતાની આશાનાં કિરણો સુવર્ણયુગનો વિશ્વાસ
જગાવે છે. આ કિરણોને વધાવીને આગળ - વિકાસની હરણફાળ સાથે સિંહગર્જના કરવાનું આહ્વાન
છે.
વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી શાસનની ત્રીજી ટર્મનું પ્રથમ વર્ષ
આજે - નવમી જૂને પૂરું થાય છે ત્યારે અૉપરેશન સિંદૂર અને વિકસિત ભારત આપણા, ભારતના
ભવિષ્યના કેન્દ્રમાં છે. આ વર્ષ દરમિયાન ઘણા વિવાદ જગાવવાના, મોદીને પડકારવાના પ્રયાસ
નિષ્ફળ ગયા છે. ઉત્તર-દક્ષિણ ભારત અને ભાષા તથા જાતિ આધારિત વસતિ ગણતરી અને વકફ પ્રોપર્ટી
કાનૂનના સુધારા સામે ગંભીર વિરોધ - આવી તમામ સમસ્યાઓ હોવા છતાં ભારતની વિવિધતામાં એકતા
મજબૂત છે તે વખતોવખત પુરવાર થાય છે. પહલગામમાં હિન્દુ યાત્રીઓના હત્યાકાંડ સામે જોરદાર
વિરોધ વ્યક્ત કરવામાં મુસ્લિમ બિરાદરો - અગ્રણી રહ્યા છે. આ સંદેશ ભારતના રાજકારણમાં
દંભી-નકલી સેક્યુલરવાદીઓ અને પાકિસ્તાનને પણ મળ્યો છે. અૉપરેશન સિંદૂરની ઠેકડી - મજાક
ઉડાવનારા નેતાઓની સાન અને ભાન ઠેકાણે લાવવાની જવાબદારી જનતાની છે.
અૉપરેશન સિંદૂરની સફળતા હજુ અધૂરી છે. યુદ્ધવિરામ શરતી છે.
પાકિસ્તાનના જનરલ મુનીરે પરાજય પછી પણ ફિલ્ડ માર્શલની પદવી ખૂંચવી, ઝૂંટી લીધા પછી
ભારત ઉપર બદલો લેવાની તાકમાં છે અને શરીફ સરકાર અમેરિકાને દખલ કરવા આજીજી કરે છે. આપણા
સ્વદેશી વિરોધ પક્ષના નેતા યુદ્ધવિરામનો વિરોધ કરી રહ્યા છે - પણ યુદ્ધ લંબાવીને અમેરિકાની
મદદ અને દખલ મેળવવાની પાકિસ્તાનની ચાલ છે જેને આપણા વિરોધી નેતા સમર્થન આપી રહ્યા છે!
નેહરુએ યુનાઇટેડ નેશન્સમાં ફરિયાદ કરી તેથી કાશ્મીરનો વિવાદ હજુ ઊભો છે. મોદી આવી ભૂલ
કરે જ નહીં ત્યારે રાહુલ ગાંધી મોદી અને ભારતને આવી ભૂલ કરવા ધકેલે છે! સત્તા મેળવવા
માટે સ્વાર્થાંધ નેતાના કાન આમળીને આંખ ઉઘાડવાની જરૂર છે. યુદ્ધ લાંબુ ચાલે તો આર્થિક
વિકાસની ગતિ મંદ પડે. ભારતનું અર્થતંત્ર વિશ્વનું ચોથું મોટું અર્થતંત્ર બની રહ્યું
છે, નિર્ણાયક તબક્કામાં છે ત્યારે ચીન - પાકિસ્તાનને પેટમાં ચૂંક ઉપડે તે સમજી શકાય
પણ સ્વદેશી નેતાઓને ભારતનું નમક પચતું નથી? પાકિસ્તાન માટે જાસૂસી કરનારા દેશદ્રોહીઓ
પકડાઈ રહ્યા છે ત્યારે નેતાઓનાં વાણી-િવલાસમાં દેશપ્રેમ નીતરે છે?
ખેર, સેના અને સરકાર ધર્મ બજાવે છે - હવે જનતાની જવાબદારી
છે.
મહાનગર મુંબઈ ત્રિશતાબ્દી પૂર્ણ કરવાના આરે - ઊંબરે છે. વિશ્વના
નક્શામાં મોહમયી - વિકસિત નગરી મુંબઈનું સ્થાન માન છે. મુંબઈની સમૃદ્ધિના મૂળમાં ગુજરાતી
- કપોળ, ભાટિયા મહાનુભાવો અને પારસી સાહેબોનું યોગદાન છે - તેનું આપણને ગૌરવ છે - જ્યાં
વસે ગુજરાતી ત્યાં સદાકાળ ગુજરાત-ની ભાવનામાં કર્મભૂમિ છે - ભાષા કે પ્રદેશવાદ નથી.
શિક્ષણ, વ્યાપાર - ધંધા અને સખાવત આજની સમૃદ્ધિના પાયામાં છે. વખત જતાં યોગદાનના વિષય
અને પાત્ર બદલાયાં છે. હવે પચરંગી - કોસ્મોપોલિટન બનેલા મુંબઈને - સૌનો લાભ મળે છે
અને સૌ કોઈ લાભ મેળવે છે. મુંબઈને સમૃદ્ધ, શુદ્ધ અને સલામત રાખવાની જવાબદારી આપણા સૌની
છે.
વિકસિત ભારતના નિર્માણમાં મુંબઈની ભાગીદારી અને જવાબદારી
સૌથી વધુ છે. મુંબઈનું નવનિર્માણ - કાયાપલટ ઝડપથી થાય છે - ભવિષ્યના મુંબઈની તૈયારી
થઈ રહી છે ત્યારે મુંબઈના ભવિષ્યનો પણ વિચાર કરવો જરૂરી છે. એશિયામાં સૌથી મોટી ઝૂંપડપટ્ટી
- ધારાવીના કાયાકલ્પના માસ્ટર પ્લાનને આખરે મંજૂરી મળી છે. ઓછામાં ઓછાં 58,532 રહેઠાણ
અને 13,468 વ્યાપારી અને ઔદ્યોગિક એકમો હશે. આ પ્રોજેક્ટ સમગ્ર વિસ્તારની સૂરત બદલી
નાખશે.
કોસ્ટલ રોડ, અટલ સેતુ મુંબઈની શાન છે પણ આમઆદમી માટે જીવન
કેટલું સરળ બન્યું છે? માણસોથી ઉભરાતા માર્ગો અને પરાંની ટ્રેનોનાં રૂપરંગ સુધરે પણ
સ્થિતિ ક્યારે સુધરશે?
મુંબઈ, નવી મુંબઈ પછી હવે ત્રીજી મુંબઈ માટે સર્વે હાથ ધરાઈ
રહ્યા છે. રાયગઢમાં ત્રીજી મુંબઈ સ્થપાયા પછી મુંબઈ અને નવી મુંબઈની કનેક્ટિવિટી -
સમય ઘણો બચશે એવી ધારણા છે - કર્નાલા સાઈ ચીરનેર ન્યૂ ટાઉન (ટૂંકમાં ઊંજઈ ન્યૂ ટાઉન)
ભારતમાં સૌથી વિશાળ ટૅક હબ - 65 ટકા ડેટા સેન્ટરનું કેન્દ્ર બનશે. આ ન્યૂ-ટાઉનનો માસ્ટર
પ્લાન અૉગસ્ટ - 2026માં તૈયાર થવાની ગણતરી છે. મહારાષ્ટ્ર સરકારની ગણતરી મુંબઈ મેટ્રોપોલિટન
વિસ્તારની જીડીપી - વર્ષ 2029માં 300 બિલિયન ડૉલરની છે. નીતિ આયોગ વિકસિત ભારતના સ્વપ્નમાં
ન્યૂ ટાઉનના વિકાસ ઉપર આધાર રાખે છે.
પછી 2013માં આ ન્યૂ ટાઉનની કલ્પના અને વિચાર નોંધાયા પછી
હવે સાકાર થવા જાય છે.
મુંબઈ મેટ્રોપોલિટન રિજન ડેવલપમેન્ટ અૉથોરિટી (ખખછઉઅ) શહેરમાં
અવર-જવર એકથી બીજા ખૂણા સુધી પહોંચવાનું સરળ અને ઝડપી બનાવવાની વ્યવસ્થામાં છે. ‘મુંબઈ
ઇન મિનિટ્સ’ યોજનામાં એકથી બીજા સ્થળે - ખૂણે માત્ર 59 મિનિટમાં પહોંચી શકાય તે માટે
છે. આ એક દૂરગામી સ્વપ્ન કે દિવાસ્વપ્ન નથી. $ 4.07 લાખ કરોડના ખર્ચા માટે કેન્દ્રના
નીતિ આયોગનું માર્ગદર્શન અને મદદ છે. જાહેર ક્ષેત્રના એકમો - પાવર ફાઇનાન્સ કૉર્પો.
રૂરલ ઇલેક્ટ્રીફિકેશન કૉર્પો, હાઉસિંગ એન્ડ અર્બન ડેવલપમેન્ટ કૉર્પો, ઇન્ડિયન રેલવે
ફાઇનાન્સ કૉર્પો, નાબાર્ડ વગેરે પાસેથી નાણાકીય રોકાણની વ્યવસ્થા થઈ રહી છે. એમએમઆરડીએના
કમિશનર સંજય મુખરજી કહે છે કે નાણાકીય વ્યવસ્થા થવાથી સમગ્ર વિસ્તારને આધુનિક સગવડનો
લાભ નિશ્ચિત છે.
નીતિ આયોગે નવા ‘હબ’ તૈયાર કરવાની જે યોજના તૈયાર કરી છે
તેના ચાર સ્તંભમાં મુંબઈ ઉપરાંત સુરત, વિશાખાપટ્ટનમ અને વારાણસી છે. વિસ્તૃત મુંબઈના
વિકાસથી વર્ષ 2030 સુધીમાં આર્થિક ઉત્પાદન 300 બિલિયન ડૉલરનું અને 30 લાખ નવી નોકરીઓનો
પ્રબંધ થશે. હુડકોએ હાઉસિંગ, ટ્રાન્સપોર્ટ અને શહેરી વિકાસ માટે $ 1.5 લાખ કરોડ આપવાની
ખાતરી આપી છે. બીજાં કૉર્પોરેશનો મળીને જે 4.07 લાખ કરોડ આગામી પાંચ વર્ષ દરમિયાન મળશે
અને વ્યાજના દર નક્કી થશે. દરેક પ્રોજેક્ટની પ્રગતિ ઉપર સંબંધિત કૉર્પોરેશન નજર રાખશે.
ભવિષ્યના મહામુંબઈની આ રૂપરેખા છે.
દરમિયાન મુખ્ય પ્રધાન દેવેન્દ્ર ફડણવીસ રાજ્યના શાસનમાં ખાનગી
કંપની ક્ષેત્રમાં હોય તેવી વ્યવસ્થા કરી રહ્યા છે. સરકારી યોજનાઓના અમલીકરણ ઉપર તપાસ
રાખવા ડિવિઝનલ કમિશનરોને જવાબદારી સોંપે છે. કલેક્ટરો - અને તહેસીલદારોએ કંપનીના મૅનેજરની
જેમ અહેવાલ આપવાના હોય છે. કેટલા કર્મચારીઓ ‘વધારાના’ છે તે જાણ્યા પછી એમને અન્યત્ર
- જ્યાં કામ હોય ત્યાં ખસેડવામાં આવે. ડિવિઝન કમિશનરો ‘જોબચાર્ટ’ તૈયાર કરશે કે કેન્દ્ર
તેમ જ રાજ્ય સરકારોની યોજનાઓનો અમલ - નિશ્ચિત ધોરણે થાય છે કે નહીં. રાજ્યમાં શાસન
સુધારણાની અસર મુંબઈમાં દેખાવી જોઇએ.
મુંબઈની સમૃદ્ધિમાં - વ્યાપાર ઉદ્યોગમાં ગુજરાતી અને પારસીઓનું
યોગદાન છે. હવે કાયાકલ્પમાં હાઉસિંગ યોજનાઓમાં પણ છે. જોકે અત્યારે કાયાકલ્પ માત્ર
હાઉસિંગ ક્ષેત્રે રીડેવલપમેન્ટ પૂરતો મર્યાદિત નથી. નવા માર્ગો આધુનિક - વિશ્વકક્ષાના
મહાનગરનું નિર્માણ થઈ રહ્યું છે. ભારતના સુવર્ણ કાળ - 2047 સુધીમાં ‘મહામુંબઈ’ વિશ્વનાં
શ્રેષ્ઠ શહેરોની હરોળમાં સ્થાન લેશે.
મુંબઈમાં સંખ્યાબંધ યોજનાઓનો અમલ થઈ રહ્યો છે. સર્વત્ર બાંધકામથી
ધરતીકંપ પછીનાં દૃશ્ય જોવા મળે છે. કમિશ્નર કહે છે હાલ તુરત હાલાકી છે પણ મુંબઈનું
નવું સ્વરૂપ અદ્ભુત હશે. બૉમ્બે હાઈ કોર્ટની નોંધ છે કે ગેરકાયદે બાંધકામ ઉપર કોઈ દેખરેખ
અને કાનૂની પગલાં લેવાતાં નથી!
નવી મુંબઈ ઇન્ટરનેશનલ એરપોર્ટ તૈયાર છે. ઉપરાંત સમૃદ્ધિ મહામાર્ગ,
ઇન્ટરનેશનલ ક્રૂઝ ટર્મિનલ, સાંતાક્રુઝ ચેમ્બુર લિંક રોડ, પનવેલ - કરજત રેલ - કોરિડોર,
ઐરોલી - કટઈ નાકા રોડ, ગોરેગામ - મુલુન્ડ લિંક - રોડ અને સૌથી વધુ મેટ્રો-3ના લાભ છે.
કોસ્ટલ રોડ લંબાઈ રહ્યો છે પણ તેની ગુણવત્તા અને સલામતી અંગે સવાલ પૂછાઈ રહ્યા છે.
જન્મભૂમિના આજના વિશેષાંકમાં મુંબઈની ગઈકાલ, આજ અને આવનારી
કાલની રૂપરેખા આપવાનો પ્રયાસ છે. આપણી મુંબઈનું આ ગૌરવ છે. અત્યારે જનજીવનમાં હાડમારી
છે પણ મુંબઈકર - હસતા મોંઢે - સબ ચલતા હૈની સ્પિરિટ જીવંત રાખે છે.
જન્મભૂમિ પ્રિય વાચકોની રુચિ અને સમસ્યાઓને મહત્ત્વ આપે છે.
સૌરાષ્ટ્ર ટ્રસ્ટ અને જન્મભૂમિ-પત્રોની પ્રણાલિ મુજબ છે. મીડિયા ધર્મ અને માનવ ધર્મના
સંયોજન અનુસાર માનવ - કલ્યાણ અને સમાજસેવાના સમાચારને પ્રાધાન્ય અપાય છે. આજના વિશેષાંકમાં
પણ અન્ય રસપ્રદ, માહિતીસભર વાંચનસામગ્રી - ઉપરાંત સમાજસેવી સંસ્થાઓની માહિતી અપાઈ છે.
જન્મભૂમિના ઉત્કર્ષ અને વિકાસ માટે સૌરાષ્ટ્ર ટ્રસ્ટના માનદ્
મૅનેજિંગ ટ્રસ્ટી હાર્દિકભાઈ મામણિયા તથા ટ્રસ્ટી મંડળની પ્રેરણા અને પ્રોત્સાહન જન્મભૂમિ
પરિવારના વ્યાપાર, ફૂલછાબ, કચ્છમિત્રના સહકાર્યકરો ઉપરાંત વિજ્ઞાપનદાતાઓ, વિક્રેતા
બંધુઓ, શુભેચ્છકો અને પ્રિય વાચકોનો આભાર માનવાનો આ અવસર છે. સૌનો આવો જ પ્રેમ સદાય
મળતો રહે એવી પ્રાર્થના.
